Inzichten uit onderzoek Ik word 18 jaar

Publicatie | 14-01-2022

Doel van het onderzoek

Als jongeren 18 jaar worden krijgen ze te maken met rechten, maar ook plichten. Het onderzoek moet inzicht geven in de beleving en ervaren knelpunten van jongeren en hun ouders.

Ouder en jongere samen betrokken bij regelzaken in aanloop en rond 18 jaar

In aanloop en rond de 18e verjaardag wijzigt er veel qua wet- en regelgeving. Jongeren krijgen meer rechten ze mogen bijvoorbeeld stemmen, autorijden, alcohol drinken. Ook krijgen ze te maken met plichten zoals bijvoorbeeld het afsluiten van een zorgverzekering. Deze wijzigingen ondergaan de jongeren en hun ouders veelal samen maar de mate waarin jongeren en hun ouders hier samen in optrekken verschilt. Sommige jongeren zijn heel zelfstandig en regelen alles zelf, maar er zijn ook veel jongeren voor wie de ouders bijna alles regelen. Ouders zitten er vaak een beetje dubbel in. Enerzijds willen ze controle en zekerheid dat alles goed geregeld is, anderzijds willen ze hun kind ondersteunen om hem/haar meer op eigen benen te laten staan.  

Geen grote knelpunten bij regelzaken in aanloop naar de 18e verjaardag

In de beleving van de jongeren en ouders zijn er geen grote knelpunten als het gaat om zaken die moeten worden geregeld rond 18 jaar worden. Als iets niet goed is ingevuld of geregeld, dan verwacht men berichtgeving hierover. Daarnaast zijn ouders vaak een (financieel) vangnet, of kunnen problemen of vragen snel opgelost of beantwoord worden met hulp van de omgeving (broer/zus, ouders, vrienden) of via een telefonisch hulplijn. Hierdoor ervaart men geen tot weinig zorgen.

Financiën zijn wel een aandachtspunt

Hoewel er geen grote knelpunten zijn, zijn financiën vaak wel een punt van zorg. Vooral financiële beslissingen en zaken ervaart men als belangrijk en als het niet goed geregeld wordt dit als een mogelijk knelpunt ervaren. Hier wordt daarom extra aandacht aan besteed of hierbij is de rol van de ouders groter. Want: financiën kunnen wel degelijk een zorg zijn en daar is vrijwel iedereen van op de hoogte.

‘Mijlpalen’ goed bekend, minder kennis van plichten en mogelijkheden

Jongeren (en ook hun ouders) zijn goed bekend met de rechten, de ‘mijlpalen’, die horen bij 18 jaar worden, zoals het halen van het rijbewijs, en alcohol drinken/kopen. De dingen die geregeld moeten worden, de plichten, zijn niet altijd van te voren bekend. Het gaat dan vooral over studie en financiën (eigen zorgverzekering, studiefinanciering, verzekeringen). Deze zaken komen overigens vaak wel organisch op het pad omdat je er niet omheen kunt of omdat ze er op worden geattendeerd. Als ze informatie zoeken is dat meestal rond een specifiek thema. De ‘mogelijkheden’ (bijvoorbeeld het aanvragen van toeslagen) die er zijn, zijn maar beperkt bekend. De omgeving (ouders, broers, zussen, werkgever etc.) speelt een belangrijke rol bij de bekendheid wetten en regels.

Zowel jongeren als ouders hebben een afwachtende houding bij regelzaken

Jongeren én ouders hebben over het algemeen een afwachtende houding als het gaat over dingen die geregeld moeten worden. Op voorhand is niet bekend of niet te overzien wat er allemaal geregeld dient te worden en gaandeweg wordt men wijzer. Zij komen pas in actie als er urgentie wordt gevoeld, en er handelingsperspectief is. Dit komt in de vorm van een brief/e-mail met informatie over de vereiste actie of op aanraden van anderen. Hierbij worden geen struikelblokken ervaren.

In retrospect hebben zowel ouders als jongeren behoefte aan gemak, overzicht en duidelijkheid

Desgevraagd en in retrospect is er zowel onder jongeren als ouders behoefte aan gemak, overzicht en duidelijkheid. Gemak is dat de overheid zelf (pro-actief) aangeeft waar je recht op hebt, want zo redeneren de ouders, ze beschikken immers over alle gegevens. Ouders missen vooral overzicht van alles wat geregeld moet worden en hebben behoefte aan een overzicht op een globale tijdslijn. Ook missen ze hierbij een handvat dat ze hun kinderen kunnen bieden: wat komt er aan, hoe moet je dit aanpakken, welke stappen doorloop je, wat zijn consequenties als je het niet regelt en welke informatie is nodig om een beslissing te kunnen nemen. Jongeren willen graag een visueel overzicht met uitleg.
 

Meer informatie

Voor vragen kan je terecht bij Mariken Joustra (m.joustra@minaz.nl  of  06-11585283)